ผมร่วงเป็นปัญหาทุกคนต้องเจอไม่ว่าช่วงใดช่วงหนึ่ง บางคนร่วงมาก ผมร่วงทุกวันจนถึงขั้น ผมบาง หัวล้าน ส่วนใหญ่ผู้ชายและผู้หญิงมักมีสาเหตุแตกต่างกันออกไป ความแตกต่างอยู่ที่ส่วนใหญ่ผู้ชายมักจะมาหาหมอเมื่อเป็นมากแล้ว ทำให้รักษาลำบาก ในขณะที่ฝ่ายหญิงจะรีบมา ทำให้รักษาได้เร็วกว่า
สาเหตุผมร่วงในผู้ชาย
- กรรมพันธุ์ หากญาติทางสายเลือดผมบาง ผมล้าน ก็เป็นสาเหตุเกิดจากกรรมพันธุ์
- เป็นการร่วงตามปกติ (Normal variation) วงจรชีวิตปกติของเส้นผมจะมีการเจริญอยู่ในช่วง 2 – 6 ปี หลังจากนั้นจะหยุดเจริญเติบโตแล้วหลุดร่วงออกและมีเส้นผมใหม่มาแทน ดังนั้นในช่วงระยะเวลาหนึ่งๆ ผมจะมีการหลุดร่วงออกไป และมีเส้นใหม่ขึ้นมาทดแทนเสมอ ๆ ดังนั้นขณะที่เราหวีผม แปรงผม สระผม เช็ดผม ถูหนังศีรษะ ก็จะมีเส้นผมที่หลุดร่วงออกมาได้ตลอด
- การอักเสบของหนังศีรษะ (Scalp inflammation) ภาวะใดก็ตามที่ทำให้เกิดการอักเสบของหนังศีรษะเช่น ผื่นแพ้ ผิวหนัง (eczema) ผื่นจากต่อมไขมัน อักเสบ (seborrheic dermatltis), สะเก็ดเงิน (psoriasis) ทำให้เกิดผมร่วงได้ โดยมักจะพบว่ามีผื่นแดงเป็นขุยที่ผิวหนังบริเวณหย่อมที่ผมร่วง การติดเชื้อรา เช่น กลาก เชื้อแบคทีเรียที่รูขุมขน (folliculitis) ทำให้เกิดผื่นที่หนังศีรษะและเกิดผมร่วงตามมาได้เช่นกัน
- การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดัน ชนิดยาต้านเบต้า ยากันชัก ยารักษาโรคเก๊าฑ์ ถ้าผมร่วงเกิดขึ้นในช่วงที่ใกล้เคียงกับการเริ่มใช้ยาชนิดใดชนิดหนึ่ง หรือการเพิ่มปริมาณการใช้ยา อาจเป็นไปได้ว่ายาชนิดนั้นมีผลข้างเคียงทำให้เกิดผมร่วงได้ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเพียงชั่วคราว เมื่อหยุดใช้ผมก็จะกลับมาขึ้นได้เหมือนเดิม
- ปัจจัยทางด้านจิตวิทยา (Psychological factors) ความเครียด ความกังวล ภาวะซึมเศร้าเป็นปัจจัยที่พบได้บ่อยที่ทำให้ผมบางลง และเป็นสาเหตุที่ค้นหาและรักษาได้ยาก
สาเหตุผมร่วงในผู้หญิง
- การทำผมหรือทำทรีทเมนต์ผมที่รุนแรงเกินไปการใช้สารเคมี เช่น ยาย้อมผม, น้ำยากัดสีผม ครีมย้อมผม น้ำยาดัดผม น้ำยายืดผม ที่ไม่ถูกต้อง มากเกินไปหรือบ่อยเกินไป อาจทำให้เกิดการขัดขวางการเจริญปกติของเส้นผมได้ นอกจากนี้การใช้ยางรัดผม หรืออุปกรณ์แต่งผมที่รัดแน่นเกินไปกับผมที่ผ่านสารเคมีมาก่อน ซึ่งในช่วงนั้นรากผมจะมีการอักเสบอยู่ อาจทำให้ผมหลุดร่วงได้ง่ายกว่าปกติ
- ความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกายผมร่วงอาจเกิดจากภาวะความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกายได้เช่น การได้รับยาเม็ดคุมกำเนิด หญิงวัยหมดประจำเดือน หญิงที่ได้รับการรักษาด้วยการให้ฮอร์โมนทดแทน การผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออก ซึ่งภาวะเหล่านี้จะทำให้เกิดฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง และทำให้ผมเข้าสู่ระยะพักตัวเร็วขึ้นกว่าปกติ ผมจึงหลุดร่วงเร็วขึ้น การตั้งครรภ์และผมร่วงหลังคลอด ในช่วงตั้งครรภ์ผมที่ควรจะร่วงปกติกลับยังคงอยู่ ความหมายคือช่วงตั้งครรภ์ผมจะร่วงน้อยมากแม้ในคนที่เคยมีประวัติผมร่วงง่ายมาก่อนจะตั้งครรภ์ เนื่องจากฮอร์โมนบางชนิดมีระดับที่สูงขึ้น หลังคลอดฮอร์โมนดังกล่าวมีการลดลงสู่ระดับปกติจึงพบว่ามีผมร่วงมากขึ้น บางครั้งร่วงเป็นกระจุก บางครั้งอาจไม่พบทันทีหลังคลอด แต่กลับพบผมร่วงมากหลังคลอดแล้วนานถึง 3 เดือนก็ได้ ผมที่ร่วงมากขึ้นนี้ส่วนใหญ่จะกลับขึ้นปกติได้ภายใน 12-16 เดือน หลังเกิดอาการ
- การขาดอาหาร การลดน้ำหนักอดอาหาร หรือในผู้ป่วยโรคจิตบางชนิด สารอาหารที่ร่างกายได้รับไม่พอเพียง ทั้งพวกโปรตีน วิตามิน เกลือแร่ จะถูกนำไปใช้กับร่างกายในส่วนที่สำคัญก่อน ดังนั้นผมอาจจะหยุดการเจริญชั่วคราว เมื่อได้รับสารอาหารที่เพียงพออีกครั้งผมจะเจริญขึ้นใหม่ได้อีก ส่วนเรื่องน้ำหนักที่ลดลงจะเป็นด้วยความตั้งใจควบคุมหรือจากความเจ็บป่วย ไม่ว่าจะจากการออกกำลังกายหรือควบคุมอาหาร หากลดลงอย่างมากและรวดเร็วเกิน 5 กก./เดือน มีโอกาสที่จะเกิดผมร่วงได้อย่างมากๆแทบทั้งสิ้น
- การใช้ยาบางประเภทยาบางประเภทมีผลข้างเคียงทำให้เกิดผมร่วงเช่น ยาเคมีบำบัด ยารักษาโรคความดันโลหิตสูง ยารักษาโรคเก๊าฑ์ วิตามิน A ขนาดสูงที่ใช้ในการรักษาสิว ดังนั้นหากต้องใช้ยาอะไรเป็นประจำแล้วมีภาวะผมร่วงเกิดขึ้น ควรขอคำปรึกษาจากแพทย์และเปลี่ยนชนิดของยา ส่วนใหญ่ผมที่ร่วงไปจะกลับขึ้นใหม่ได้ :
- อายุที่เพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น การเจริญของผมจะช้าลง การป้องกันผมร่วงจากภาวะนี้ค่อนข้างยาก แต่สิ่งที่จะพอช่วยได้คือ หลีกเลี่ยงสาเหตุอื่นๆ ที่จะทำให้ผมร่วงมากขึ้นไปอีก เช่น ใช้แชมพูอ่อน หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่ผม รับประทานอาหารให้ครบหมู่ และออกกำลังกาย รักษาสุขภาพให้แข็งแรงไม่เจ็บป่วยง่าย ก็จะไม่เป็นการซ้ำเติมให้เส้นผมหลุดร่วงมากขึ้น