อาการคันหนังเป็นภาวะที่พบได้บ่อย ซึ่งส่งผลกระทบหลายประการด้วยกัน เช่น ภาวะผมร่วง ภาวะคันหนังศีรษะผมร่วงและหนังศีรษะหนา เป็นต้น
สาเหตุของอาการคันหนังศีรษะ
โรคที่เป็นสาเหตุของภาวะหนังศีรษะคันที่พบได้บ่อย ได้แก่ รังแค โรคผิวหนังอักเสบของต่อมไขมัน โรคสะเก็ดเงิน โรคกลากและผื่นแพ้สัมผัส เป็นต้น ซึ่งการตรวจหาสาเหตุภาวะหนังศีรษะคันเป็นขุยอาศัยอาการและลักษณะเฉพาะของแต่ละโรค
รังแคและโรคผิวหนังอักเสบของต่อมไขมัน
อาการคันเป็นสาเหตุของภาวะหนังศีรษะเป็นขุยที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเชื่อว่าภาวะทั้งสองนี้เป็นกลุ่มโรคเดียวกัน พบได้ทุกอายุ นอกจากพบที่หนังศีรษะแล้ว บางรายอาจเป็นที่ใบหน้า หน้าอกและหลังได้ อาการจะพบขุยสีขาวเหลือง
สะเก็ดเงิน
เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่ง ผื่นจะมีลักษณะนูนแดงขอบเขตชัด มีขุยสีขาวเงิน พบได้ทั้งบริเวณร่างกายและหนังศีรษะ ร่วมกับอาจพบความผิดปกติของเล็บและข้อร่วมด้วยหนังศีรษะ เรามักพบโรคสะเก็ดเงินที่ตำแหน่งบนหนังศีรษะได้บ่อยมากถึงร้อยละ 80 ของผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
โรคกลากที่หนังศีรษะ
อาการคันเพราะโรคกลากเป็นโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา โดยกลากที่เกิดขึ้นบนหนังศีรษะนั้นมักเกิดในกลุ่มผู้ป่วยเด็ก แต่อาจพบในวัยผู้ใหญ่ได้อาการแสดงของโรคกลากที่หนังศีรษะค่อนข้างหลากหลาย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเชื้อที่เป็นสาเหตุและปฏิกิริยาของผู้ป่วยต่อเชื้อ อาการแสดงมักมีขุยบนหนังศีรษะและอาจพบเป็นหย่อมผมร่วง หรือผมหักบริเวณโคนผมติดหนังศีรษะ ชนิดที่มีการอักเสบของหนังศีรษะจะพบหย่อมผมร่วงร่วมกับตุ่มหนอง หรือลักษณะเป็นก้อนบวมเจ็บใต้ผิวหนัง
ผื่นแพ้สัมผัสที่หนังศีรษะ
อาการคันเพราะผื่นแพ้สัมผัสที่หนังศีรษะเป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะหนังศีรษะคันเป็นขุย ภาวะนี้พบได้ไม่บ่อยเนื่องจากผิวหนังบริเวณหนังศีรษะจะเกิดผื่นแพ้สัมผัสได้ยาก การวินิจฉัยผื่นแพ้สัมผัสที่หนังศีรษะนั้นอาศัยประวัติสัมผัสสารที่อาจก่อให้เกิดการแพ้ ตรวจร่างกายพบผื่นแดงลอกเป็นขุย ในรายที่เป็นมากอาจมีบวมหรือน้ำเหลืองร่วมด้วยโดยที่อาการคันจะเป็นอาการเด่นชัด โดยสารก่ออาการแพ้ที่พบเป็นสาเหตุของผื่นแพ้สัมผัสที่หนังศีรษะได้บ่อย ได้แก่ สีย้อมผม น้ำยาดัดผม น้ำหอม และสารกันเสีย เป็นต้น
การรักษาภาวะหนังศีรษะคันเป็นขุย
การรักษาภาวะหนังศีรษะคันเป็นขุย จะรักษาตามโรคที่เป็นสาเหตุเป็นหลัก เช่น รักษารังแค รักษาโรคผิวหนังอักเสบของต่อมไขมัน รักษาสะเก็ดเงินที่หนังศีรษะ รักษาโรคกลากที่หนังศีรษะ และรักษาผื่นแพ้สัมผัสที่หนังศีรษะ เป็นต้น
การวินิจฉัยทางการแพทย์
ในเบื้องต้นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางผิวหนังจะทำการตรวจดูที่เส้นผมและหนังศีรษะ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงของการอาการคัน ผู้ป่วยบางรายอาจมีภาวะทางผิวหนัง เช่น ภาวะผื่นผิวหนังอักเสบ (Eczema) หรือโรคสะเก็ดเงินที่มีความรุนแรงมากกว่า ซึ่งผู้ป่วยอาจใช้แชมพูขจัดรังแค ที่สามารถช่วยลดความคันมาก่อนหน้านี้แล้วแต่อาการยังไม่ดีขึ้น การวินัจฉัยของแพทย์จะช่วยให้ผู้ป่วยทราบถึงสาเหตุและได้รับคำแนะนำจากแพทย์เพื่อรักษาได้อย่างถูกวิธี
หากอาการคันเกิดจากรังแค การรักษารังแค
โดยปกติผู้ป่วยที่เป็นรังแคสามารถรักษาให้หายได้ด้วยตนเอง แต่หากมีอาการรุนแรง หรือใช้แชมพูขจัดรังแคในระยะเวลาเกิน 1 เดือนแล้วไม่ดีขึ้น ควรมาพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุ และทำการรักษาได้ตรงจุด โดยแพทย์อาจให้แชมพูหรือโลชั่นที่มีความเข้มข้นสูงในการขจัดรังแค เช่น แชมพูที่มีส่วนผสมของน้ำมันมะพร้าว กรดซาลิกไซลิก ร่วมกับสเตียรอยด์ หรือการใช้ยาต้านเชื้อรา ยอคอร์ติโซนสำหรับใช้เฉพาะที่ ยาชนิดโฟม สารละลาย หรือครีมขี้ผึ้ง ที่ช่วยยับยั้งการเกิดรังแคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
อาการคันจากสาเหตุรังแค กับ สะเก็ดเงิน แตกต่างกันอย่างไร
คนที่เป็นรังแค จะมีขุยขาวเกาะอยู่ตามเส้นผมและหนังศีรษะจำนวนมาก เนื่องจากการผลัดเซลล์ผิวที่มากผิดปกติ บางครั้งหลุดร่วงลงมาบริเวณบ่า มีอาการคันศีรษะและทำให้ผมร่วง
ส่วนคนที่เป็นโรคสะเก็ดเงินจะเป็นขุยขาวหนา ขึ้นเป็นแนวขอบชัดเจนบนหนังศีรษะ และอาจพบได้ตามข้อเข่า ข้อศอก ก้นกบ อาจมีอาการคันร่วมด้วยแต่ไม่ทำให้ผมร่วง หากใครสงสัยว่าตัวเองเป็นรังแคหรือสะเก็ดเงิน สามารถมาพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางผิวหนัง เพื่อขอคำปรึกษาและรับการรักษาได้อย่างตรงจุด